آشنایی با بیماری پای ورزشکار: اصول اولیه

پای ورزشکار چیست؟

پای ورزشکار یک عفونت قارچی شایع است که می‌تواند روی پاهای شما ایجاد شود و باعث خارش، سوزش یا گزگز شود. لازم نیست حتماً ورزشکار باشید تا به آن مبتلا شوید.

این بیماری در کودکان و بزرگسالان در هر سنی اتفاق می‌افتد. اغلب، پای ورزشکار بین انگشتان پا ظاهر می‌شود، اما می‌تواند در بالا یا پایین پا نیز تشکیل شود. 

علل پای ورزشکار

اکثر موارد توسط انواع قارچ‌هایی ایجاد می‌شوند که باعث خارش کشاله ران و کچلی نیز می‌شوند . این قارچ‌ها در محیط‌های بسته، گرم و مرطوب رشد می‌کنند و از کراتین، پروتئینی که در مو، ناخن و پوست یافت می‌شود، تغذیه می‌کنند . به ندرت، پای ورزشکار می‌تواند توسط قارچ‌هایی مانند مخمر (کاندیدا ) ایجاد شود.

راه رفتن پابرهنه در مکان‌های عمومی گرم یا مرطوب مانند رختکن، سونا، استخرهای شنا و دوش‌های عمومی ممکن است احتمال ابتلا به پای ورزشکار را افزایش دهد . همچنین اگر اغلب کفش‌های بسته می‌پوشید، زیاد عرق می‌کنید یا از زیرانداز، فرش، ملحفه، لباس یا کفش مشترک با کسی که عفونت قارچی دارد استفاده می‌کنید، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به پای ورزشکار باشید. همچنین اگر شرایط پزشکی خاصی دارید، مانند اختلال در سیستم ایمنی یا دیابت و وجود بریدگی یا زخم باز روی پاهایتان، می‌توانید در معرض خطر ابتلا به پای ورزشکار باشید.

آیا بیماری پای ورزشکار مسری است؟

پای ورزشکار کمی مسری است. این بیماری می‌تواند از طریق تماس مستقیم با عفونت و ذرات پوستی که روی حوله، کفش یا کف زمین باقی مانده‌اند، منتقل شود.

علائم پای ورزشکار

پاهای شما ممکن است:

• احساس می‌کنند که دارند می‌سوزند
• خارش
• بثورات پوستی داشته باشید
• پوست کندن و ترک خوردن
• بوی بدی داشته باشد

پای ورزشکار روی دست

احتمال ابتلا به قارچ پای ورزشکار روی دست‌ها وجود دارد. اگر پاهای آلوده خود را بخارانید و سپس دستان خود را لمس کنید، یا اگر از یک حوله برای پاها و دست‌های خود استفاده کنید، ممکن است به دست‌هایتان نیز مبتلا شوید.

تشخیص پای ورزشکار

این بیماری توسط پزشک شما از طریق معاینه فیزیکی تشخیص داده می‌شود. آنها در مورد سابقه پزشکی شما سؤال می‌کنند و از پوست شما نمونه‌برداری می‌کنند تا به آزمایشگاه ارسال کنند. گزینه‌های درمانی شما ممکن است شامل داروهای ضد قارچی باشد که به صورت خوراکی مصرف می‌کنید یا کرم‌هایی که روی ناحیه آلوده پوست خود می‌مالید.

بهداشت برای پای ورزشکار

علاوه بر درمان، بهداشت خوب پا نیز مهم است. هر روز صبح و عصر پاهای خود (از جمله بین انگشتان پا) را بشویید و خشک کنید. و مطمئن شوید که پاهایتان به اندازه کافی هوا دریافت می‌کنند. اگر نمی‌توانید پابرهنه راه بروید یا صندل بپوشید، جوراب‌های مصنوعی بپوشید که رطوبت را از بین می‌برند. پنبه رطوبت را به دام می‌اندازد و رشد قارچ را افزایش می‌دهد. 

همچنین:

• کفش‌هایی بپوشید که از مواد متخلخل ساخته شده‌اند.
• جوراب یا جوراب ساق بلند را روزانه عوض کنید.
• هر روز یک کفش را نپوشید؛ قبل از پوشیدن مجدد، اجازه دهید کاملاً خشک شوند. 
• جوراب‌ها و حوله‌هایتان را با داغ‌ترین آب ممکن بشویید.

درمان پای ورزشکار

اگر به درستی و به موقع درمان نشود، عفونت قارچی پا می‌تواند سرسخت باشد. حتی وقتی آن را با داروهای ضد قارچ تجویز شده توسط پزشک درمان می‌کنید، ممکن است چندین هفته طول بکشد تا عفونت از بین برود و پس از درمان دوباره عود کند.

انواع مختلفی از پودرها، کرم‌ها، ژل‌ها، لوسیون‌ها و اسپری‌های ضد قارچ بدون نسخه وجود دارد. ممکن است لازم باشد قبل از پیدا کردن موردی که برای شما مناسب‌تر است، چند مورد را امتحان کنید.

مهم است که دوره کامل دارو را مصرف کنید. اگر این کار را نکنید، ممکن است عفونت قارچی پای ورزشکار دوباره عود کند و خلاص شدن از شر آن حتی دشوارتر شود.

کرم پای ورزشکار

پای ورزشکار اغلب به صورت موضعی درمان می‌شود، به این معنی که چیزی را مستقیماً روی پوست خود قرار می‌دهید. کرم‌های ضد قارچ بدون نسخه، مانند داروخانه‌ها، در دسترس هستند. این کرم ممکن است حاوی کلوتریمازول ، کتوکونازول ، میکونازول یا تربینافین باشد. دستورالعمل‌ها را دقیقاً دنبال کنید. کرم‌های موضعی مانند کرم‌ها معمولاً یک یا دو بار در روز و تا ۴ هفته استفاده می‌شوند. اگر مورد شما شدید است یا پس از استفاده از کرم بدون نسخه به مدت ۲ هفته بهبود نیافته است، پزشک ممکن است داروی قوی‌تری تجویز کند.

اسپری مخصوص پای ورزشکاران

اسپری‌های مخصوص پای ورزشکار را می‌توان بدون نسخه از داروخانه‌ها خریداری کرد و اغلب در درمان عفونت موفق هستند. 

در حالی که داروهای ضد قارچ موضعی عوارض جانبی بسیار کمی دارند، یک واکنش احتمالی اما بسیار نادر می‌تواند سرمازدگی باشد. برخی از اسپری‌ها ممکن است حاوی ایزوبوتان باشند که با ایجاد سرمازدگی مرتبط است.

اگر عفونت قارچی پای ورزشکار پس از ۲ هفته استفاده از اسپری بهبود نیافت، باید به پزشک مراجعه کنید تا داروی قوی‌تری تجویز کند.

پودر پای ورزشکار

پودرهای ضد قارچ پا که روی پاها و در کفش‌ها استفاده می‌شوند، می‌توانند به شما کمک کنند تا راحت‌تر باشید و احتمال ابتلای مجدد به عفونت را کاهش دهند. می‌توانید پودرهای ضد قارچ را از داروخانه‌ها خریداری کنید.

پودر پای دارویی اغلب در درمان پای ورزشکار موفق است. برخی از برندها حاوی نیترات میکونازول هستند که مطالعات بالینی نشان داده است که خارش پوست و ترک خوردگی پا را تسکین می‌دهد. این پودر همچنین برای جذب عرق طراحی شده است.

درمان‌های طبیعی پای ورزشکار

شما می‌توانید با استفاده از یک درمان طبیعی، قارچ پای ورزشکار را در خانه درمان کنید. تحقیقات علمی زیادی در مورد میزان اثربخشی این درمان‌ها وجود ندارد، اما برخی از آنها نویدبخش بوده‌اند، از جمله:

روغن درخت چای. این روغن از برگ‌های درختی که در استرالیا رشد می‌کند، گرفته می‌شود. از آنجا که می‌تواند برخی از انواع باکتری‌ها و قارچ‌ها را از بین ببرد، مردم سال‌هاست که از آن به عنوان درمان خانگی استفاده می‌کنند.

وقتی دو بار در روز روی پوست مالیده شود، روغن درخت چای ممکن است خارش، پوسته پوسته شدن، تورم و سوزش پای ورزشکار را کاهش دهد. اما مشاهده پیشرفت ممکن است تا یک ماه طول بکشد. و برای همه مؤثر نیست.

روغن درخت چای می‌تواند باعث بثورات پوستی یا آلرژی شود. بنابراین قبل از امتحان کردن آن با پزشک خود صحبت کنید. آنها می‌توانند یک محصول درخت چای را برای شما پیشنهاد دهند یا نحوه رقیق کردن روغن را برای جلوگیری از عوارض جانبی توضیح دهند.

هرگز روغن درخت چای را از طریق دهان مصرف نکنید زیرا می‌تواند سمی باشد.

پرتقال تلخ.  این میوه سال‌هاست که در طب چینی و توسط افرادی که در جنگل‌های بارانی آمازون زندگی می‌کنند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

روغن پرتقال تلخ یک ضد قارچ طبیعی است. علاوه بر پای ورزشکار، ممکن است به از بین بردن کچلی و خارش کشاله ران نیز کمک کند.

یک مطالعه نشان داد که وقتی افراد سه بار در روز روغن پرتقال تلخ رقیق شده را روی پاهای خود می‌مالند، قارچ پس از یک یا دو هفته از بین می‌رود.

اگر از پرتقال تلخ به صورت خالص استفاده کنید، می‌تواند پوست شما را ملتهب کند. همچنین می‌تواند احتمال آفتاب سوختگی را افزایش دهد ، بنابراین در صورت استفاده از آن، حتماً از پوست خود در برابر آفتاب محافظت کنید.

آجوئن از سیر. آجوئن یک ماده شیمیایی موجود در سیر است که ممکن است علائم پای ورزشکار را کاهش دهد. می‌توانید آن را به صورت قرص ضد قارچ از طریق دهان مصرف کنید. همچنین می‌توانید آن را به شکل ژل نیز پیدا کنید.

در یک مطالعه، افرادی که روزی یک بار آجوئن را روی پاهای خود استفاده کردند، پس از یک هفته علائمشان از بین رفت. این روش همچنین ممکن است به جلوگیری از بازگشت پای ورزشکار کمک کند.

روغن آفتابگردان. این روغن که از دانه‌های فشرده شده گل آفتابگردان تهیه می‌شود، مدت‌هاست که گفته می‌شود با میکروب‌ها مبارزه می‌کند. اگرچه پای ورزشکار میکروب نیست، اما نشان داده شده است که برندی به نام اولئوزون که حاوی اوزون (یکی دیگر از میکروب‌کش‌ها) است، در صورت استفاده روی پاها، از شر پای ورزشکار خلاص می‌شود. مشخص نیست که آیا سایر برندهای روغن آفتابگردان نیز می‌توانند به همین خوبی عمل کنند یا خیر.

چای سبز.  مواد مغذی موجود در چای سبز به نام پلی فنول‌ها دارای قدرت ضد قارچی هستند. پاهای خود را در چای سبز ولرم خیس کنید و ممکن است متوجه پوسته پوسته شدن و قرمزی کمتری شوید. 

اما این روش به سرعت جواب نمی‌دهد. ممکن است مجبور شوید هر روز به مدت ۳ ماه پاهایتان را در آن خیس کنید. و مطالعات بیشتری لازم است تا ثابت شود که چای سبز می‌تواند قارچ را از بین ببرد، نه اینکه فقط باعث شود پاهایتان احساس و ظاهر بهتری داشته باشند.

سوسا.  مردم مناطق روستایی مکزیک از برگ‌های گیاه Solanum chrysotrichum که به آن انجیر شیطان غول‌پیکر نیز می‌گویند، استفاده می‌کنند . مطالعات نشان می‌دهد که کرمی که از عصاره این گیاه بوته‌ای ساخته شده است، به عنوان یک ضد قارچ برای پای ورزشکاران عمل می‌کند. همچنین می‌تواند از بازگشت آن جلوگیری کند.

اما اگرچه مطالعات نشان می‌دهند که استفاده از سوسا روی پوست بی‌خطر است، اما پیدا کردن آن ممکن است دشوار باشد.

سرکه.  برخی افراد معتقدند که خیساندن پاها در مخلوط آب و سرکه، قارچ پای ورزشکار را از بین می‌برد. اگرچه خیساندن پاها در سرکه هیچ ضرری برای آنها ندارد، اما تحقیقات کافی برای اثبات مفید بودن آن نیز وجود ندارد.

پیشگیری از بیماری پای ورزشکار

از آنجایی که بیماری پای ورزشکار مسری است، در مکان‌های عمومی مانند استخر یا باشگاه که دیگران با پای برهنه در آن راه رفته‌اند، پابرهنه راه نروید. در عوض، در چنین مکان‌هایی کفش‌های ضد آب یا دمپایی لاانگشتی بپوشید. و از آنجایی که رطوبت به رشد قارچ کمک می‌کند، با تمیز و خشک نگه داشتن پاهای خود، خطر ابتلا را کاهش دهید.

اگر مشکوک هستید که در مراحل اولیه‌ی بیماری پای ورزشکار هستید یا فکر می‌کنید که در معرض عفونت قرار گرفته‌اید، می‌توانید بلافاصله درمان را با یک کرم بدون نسخه شروع کنید.

در اینجا چند روش دیگر برای جلوگیری از آن آورده شده است:

• وقتی به خانه می‌روید، کفش‌هایتان را دربیاورید و بگذارید پاهایتان در معرض هوا قرار بگیرند.
• هرگز کفش، جوراب یا حوله را به اشتراک نگذارید.
• دو روز پشت سر هم یک جفت کفش نپوشید.
• اگر برای بیماری دیگری آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنید، دو برابر احتیاط کنید. این دارو می‌تواند باکتری‌های مفیدی را که معمولاً قارچ عامل پای ورزشکار را کنترل می‌کنند، از بین ببرد.

خلاصه مطلب

حتی اگر ورزشکار نباشید، در معرض خطر ابتلا به قارچ پای ورزشکار هستید، به خصوص اگر پابرهنه در رختکن، دوش‌های عمومی یا اطراف استخرهای شنا راه بروید. می‌توانید با استفاده از یکی از کرم‌ها یا اسپری‌های بدون نسخه و تلاش برای خشک و تمیز نگه داشتن پاهایتان (به خصوص انگشتان پا)، خودتان آن را درمان کنید. اگر مشکل برطرف نشد یا بدتر شد، به پزشک مراجعه کنید، که می‌تواند یک درمان موضعی یا قرص‌های ضد قارچ تجویز کند.

سوالات متداول در مورد پای ورزشکار

• چگونه می‌توانم به سرعت از شر قارچ پای ورزشکار خلاص شوم؟ به محض مشاهده اولین نشانه مشکل، شروع به استفاده از کرم ضد قارچ روی پاهای خود و به خصوص بین انگشتان پا کنید. مطالعات نشان داده‌اند که داروهای حاوی تربینافین سریع‌ترین نتیجه را می‌دهند و نیاز به استفاده از آنها یک بار در روز به مدت یک هفته است.
• آیا قارچ پای ورزشکار خود به خود از بین می‌رود؟ بله، می‌تواند خود به خود از بین برود، اما اگر آن را با داروهای بدون نسخه یا تجویزی درمان کنید، احتمال خلاص شدن از شر قارچ پای ورزشکار بسیار بیشتر است.
• عفونت قارچی پای ورزشکار تا چه مدت مسری است؟ اگرچه ممکن است قارچ در طول درمان از بین برود، اما ممکن است هنوز مسری باشید و عفونت را داشته باشید. به همین دلیل مهم است که تمام دوره درمان تجویز شده را، صرف نظر از مدت زمان آن، کامل کنید.
• چه چیزی را می‌توان با پای ورزشکار اشتباه گرفت؟ اگزما و خشکی پوست پا ممکن است با پای ورزشکار اشتباه گرفته شوند، زیرا برخی علائم آنها مشابه است. درماتیت آتوپیک بیماری دیگری است که می‌تواند با آن اشتباه گرفته شود.