تنبلی چشم (آمبلیوپی)

تنبلی چشم (آمبلیوپی) چیست؟

تنبلی چشم زمانی است که بینایی در یکی از چشمان شما  آنطور که باید رشد نمی‌کند و منجر به تاری دید در آن چشم می‌شود. پزشکان این وضعیت را آمبلیوپی نیز می‌نامند. بدون درمان، مغز شما یاد می‌گیرد که تصویری را که از چشم ضعیف‌تر می‌آید نادیده بگیرد و به دلیل عدم استفاده، “تنبل” می‌شود.

این می‌تواند باعث مشکلات بینایی دائمی شود. آمبلیوپی (آمبلیوپی تلفظ می‌شود) علت اصلی از دست دادن بینایی در کودکان است. این بیماری ۲ تا ۴ درصد از کودکان در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

خوشبختانه، این بیماری بسیار قابل درمان است. 

آمبلیوپی در مقابل استرابیسم

بسیاری از افراد این دو بیماری را با هم اشتباه می‌گیرند، اما این دو کاملاً متفاوت هستند.

استرابیسم معمولاً به عنوان چشم‌های متقاطع شناخته می‌شود. این بدان معناست که چشمان شما به جهات مختلف نگاه می‌کنند، به خصوص هنگامی که خسته یا استرس دارید. این بیماری معمولاً از دوران کودکی شروع می‌شود. گاهی اوقات، کودکانی که به آن مبتلا هستند در نور شدید آفتاب چشم‌هایشان را تنگ می‌کنند. از آنجا که چشم‌ها به دو جهت مختلف نگاه می‌کنند، مغز در ترکیب تصاویر هر دو چشم در یک تصویر سه بعدی دچار مشکل می‌شود.

انواع مختلفی از استرابیسم وجود دارد . در برخی از انواع، چشم‌ها به داخل می‌چرخند، در حالی که در برخی دیگر، چشم‌ها به خارج، به سمت بالا یا پایین می‌چرخند. استرابیسم در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به امبلیوپی شود. حدود ۵۰٪ از کودکان مبتلا به استرابیسم به دلیل امبلیوپی دچار نوعی از کاهش بینایی می‌شوند .

تشخیص استرابیسم می‌تواند آسان باشد، در حالی که تشخیص امبلیوپی برای افراد عادی چندان آسان نیست. در هر دو صورت، برای تأیید به آزمایش بینایی نیاز خواهید داشت.

استرابیسم با بزرگ شدن از بین نمی‌رود. باید درمان شود، معمولاً با جراحی، که پس از آن بینایی‌درمانی برای آموزش چشم‌ها برای همکاری با یکدیگر انجام می‌شود.

انواع آمبلیوپی

انواع اصلی امبلیوپی عبارتند از انکساری، انحراف چشم، محرومیت از بینایی و انسداد.

آمبلیوپی انکساری

این اتفاق زمانی می‌افتد که مشکلات بینایی مانند دوربینی (هایپروپی)، نزدیک‌بینی ( میوپی ) یا آستیگماتیسم (قرنیه یا عدسی با شکل غیرمعمول) اصلاح نشوند و منجر به مشکلات بینایی شوند. احتمال ابتلا به این مشکلات در دوربینی یا آستیگماتیسم بیشتر از نزدیک‌بینی است. دلیلش این است که اگر نزدیک‌بین باشید، نمی‌توانید به وضوح روی اشیاء نزدیک تمرکز کنید. گاهی اوقات، تفاوت زیادی بین دید در هر چشم وجود دارد.

آمبلیوپی استرابیسمیک 

آمبلیوپی استرابیسمیک نام دیگری برای استرابیسم یا چشم‌های متقاطع است. این اتفاق زمانی می‌افتد که چشم‌ها به درستی تراز نمی‌شوند، بنابراین مغز ورودی از یک چشم را نادیده می‌گیرد تا از دوبینی جلوگیری کند. این می‌تواند باعث شود که شما در ایجاد دید دو چشمی یا توانایی کار هر دو چشم با هم مشکل داشته باشید. دو چشم ممکن است در جهات مختلف چرخیده باشند.

آمبلیوپی ناشی از محرومیت از بینایی

این اتفاق زمانی می‌افتد که چیزی مانع از ورود طبیعی بینایی به چشم شود، مانند آب مروارید ، زخم قرنیه، زندگی در تاریکی مطلق یا پوشیده بودن چشم‌ها برای مدت طولانی. این وضعیت نسبتاً نادر و درمان آن دشوار است.

انسداد یا آمبلیوپی معکوس

این اتفاق زمانی می‌افتد که چشم قوی‌تر یا سالم‌تر برای مدت طولانی پوشیده شده یا در حین درمان تنبلی چشم، قطره‌های چشمی زیادی به آن زده می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که اگر بیش از ۶ ساعت در روز و به مدت ۶ ماه از چشم‌بند استفاده کنید، بینایی در چشم سالم می‌تواند بدتر شود. این وضعیت نادر می‌تواند پس از قطع استفاده از چشم‌بند یا قطره، معکوس شود.

علائم آمبلیوپی

آمبلیوپی در دوران کودکی، معمولاً بین ۶ تا ۹ سالگی، شروع می‌شود. شناسایی و درمان آن قبل از ۷ سالگی، بهترین شانس را برای اصلاح کامل این بیماری به همراه دارد.

علائم رایج عبارتند از:

• مشکل در تشخیص نزدیکی یا دوری چیزی (درک عمق)
• چپ چپ نگاه کردن یا بستن یک چشم
• کج کردن سر

علل آمبلیوپی

پزشکان همیشه نمی‌دانند چه چیزی پشت برخی از موارد آمبلیوپی است. علل ممکن است شامل موارد زیر باشد:

عیوب انکساری. ممکن است یک چشم تمرکز بسیار بهتری نسبت به چشم دیگر داشته باشد. چشم دیگر می‌تواند نزدیک‌بین، دوربین یا آستیگماتیسم باشد. وقتی مغز شما هم تصویر تار و هم تصویر واضح دریافت می‌کند، شروع به نادیده گرفتن تصویر تار می‌کند. اگر این روند ماه‌ها یا سال‌ها ادامه یابد، بینایی در چشم تار بدتر می‌شود.

استرابیسم. این زمانی است که چشمان شما آنطور که باید در یک راستا قرار نمی‌گیرند. ممکن است یکی از آنها به داخل یا خارج بچرخد. افرادی که استرابیسم دارند نمی‌توانند چشمان خود را روی یک تصویر متمرکز کنند، بنابراین اغلب دوبینی می‌کنند. مغز شما تصویر چشمی که در یک راستا نیست را نادیده می‌گیرد.

آب مروارید. کدر شدن عدسی چشم می‌تواند باعث تار دیده شدن اشیا شود و بینایی آن چشم را تحت تأثیر قرار دهد.

افتادگی پلک ( پتوز ). افتادگی پلک می‌تواند بینایی شما را مسدود کند.

عوامل خطر آمبلیوپی

اگر کودک موارد زیر را داشته باشد، احتمال تنبلی چشم در او بیشتر است:

• زود به دنیا آمده‌اند (نارس)
• در هنگام تولد کوچکتر از حد متوسط ​​بودند
• سابقه خانوادگی آمبلیوپی یا سایر بیماری‌های چشمی داشته باشید
• دارای معلولیت‌های رشدی هستند

تشخیص آمبلیوپی

همه کودکان باید قبل از رسیدن به سن مدرسه، آزمایش بینایی انجام دهند. پزشک فرزند شما یا برنامه بینایی سنجی مدرسه (در صورت وجود) موارد زیر را بررسی خواهد کرد تا مطمئن شود:

• هیچ چیز مانع ورود نور به چشمانشان نمی‌شود
• هر دو چشم به یک اندازه خوب می‌بینند
• هر چشم به شکلی که باید حرکت می‌کند

اگر مشکلی وجود داشته باشد، پزشک یا پرستار مدرسه ممکن است پیشنهاد کند که فرزندتان را نزد متخصص چشم ببرید. اگر احساس می‌کنید مشکلی در بینایی فرزندتان وجود دارد – حتی اگر در معاینه بینایی چیزی مشخص نشود – با پزشک چشم اطفال قرار ملاقات بگذارید .

برخی از متخصصان مراقبت از چشم می‌گویند که بچه‌ها باید  در ۶ ماهگی، ۳ سالگی و سپس هر سال در طول دوران مدرسه معاینه چشم انجام دهند  . از پزشک خود بپرسید که چه چیزی برای فرزندتان مناسب است.

چشم پزشکان نوزادان و کودکان خردسال را با مشاهده اینکه چشمان آنها چقدر خوب یک جسم متحرک را دنبال می‌کند، معاینه می‌کنند. آنها همچنین ممکن است هر بار یک چشم را بپوشانند و واکنش کودک را بررسی کنند.

در بچه‌های بزرگتر، پزشک یک چشم را می‌پوشاند و از تصاویر و حروف برای بررسی بینایی آنها استفاده می‌کند.

درمان آمبلیوپی

شروع درمان آمبلیوپی در اسرع وقت بسیار مهم است. بسته به علت، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اصلاح هرگونه مشکل بینایی زمینه‌ای مانند نزدیک‌بینی، دوربینی یا آستیگماتیسم. اکثر کودکان مبتلا به تنبلی چشم برای کمک به تمرکز چشم خود به عینک نیز نیاز دارند.
• جراحی، اگر آب مروارید مانع از رسیدن نور به چشم آنها شود یا اگر استرابیسم مانع از حرکت هماهنگ چشم‌ها به شکلی که باید باشد، شود
• استفاده از چشم‌بند روی چشم قوی‌تر برای مجبور کردن مغز به استفاده از چشم ضعیف‌تر. کودک شما معمولاً باید ۲ تا ۶ ساعت در روز آن را بپوشد. در ابتدا، او در دیدن مشکل خواهد داشت. اما بینایی او بهتر خواهد شد، هرچند ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشد. پس از آن، دیگر نیازی به استفاده از چشم‌بند نخواهد بود. اگر کودک شروع به از دست دادن بخشی از بینایی خود در چشم ضعیف‌تر کند، ممکن است مجبور شود دوباره چشم‌بند را بپوشد.
• قطره چشم حاوی دارویی به نام آتروپین که چشم قوی‌تر را تار می‌کند تا کودک شما نیازی به استفاده از چشم‌بند نداشته باشد. این کار همچنین مغز او را مجبور می‌کند تا از چشم ضعیف‌تر استفاده کند.
• فیلتر بنگرتر، که روی عدسی عینک چشم قوی‌تر قرار می‌گیرد تا دید آن را تار کند و چشم ضعیف‌تر را به استفاده از آن تشویق کند.

جراحی آمبلیوپی

هیچ جراحی برای تنبلی چشم وجود ندارد. معمولاً وقتی مردم این را می‌گویند، به جراحی برای استرابیسم یا لوچی چشم فکر می‌کنند. این جراحی یا عضلات چشم را شل یا سفت می‌کند تا چشم‌ها در یک راستا قرار گیرند. این روش میزان موفقیت بسیار بالایی دارد.

برخی افراد با پتوز (افتادگی پلک) متولد می‌شوند و برخی دیگر با افزایش سن به آن مبتلا می‌شوند. اگر پتوز دارید و این باعث تنبلی چشم می‌شود، می‌توانید برای سفت کردن عضله‌ای که پلک‌های شما را بالا می‌برد، جراحی انجام دهید.

معمولاً جراحی لیزر چشم (که با نام لیزیک نیز شناخته می‌شود) نمی‌تواند تنبلی چشم را اصلاح کند. با این حال، اگر بینایی یک چشم طبیعی و بینایی چشم دیگر نزدیک‌بین یا دوربین باشد، که به آن آنیزومتروپی می‌گویند، جراحی لیزر چشم ممکن است کمک کند. در این نوع جراحی، از پرتو لیزر برای تغییر شکل قرنیه و بازگرداندن بینایی به حالت عادی در یک یا هر دو چشم استفاده می‌شود.

تنبلی چشم در کودکان بزرگتر و بزرگسالان

به طور سنتی، تصور می‌شد که نوجوانان و بزرگسالان بزرگتر نمی‌توانند تنبلی چشم خود را بهبود بخشند زیرا مغز آنها به اندازه کافی سازگار نیست. انعطاف‌پذیری مغز با افزایش سن فرد کاهش می‌یابد. بهتر است قبل از اینکه بینایی کودک به طور کامل رشد کند (حدود ۷ تا ۹ سالگی)، تنبلی چشم را درمان کرد ، اما تنبلی چشم در کودکان بزرگتر و بزرگسالان قابل درمان است.

مطالعات اخیر نشان داده‌اند که ارائه درمان‌های استاندارد بینایی به بزرگسالان مبتلا به تنبلی چشم، مانند بستن چشم، به بهبود بینایی آنها کمک کرده است، حتی اگر به سطح بینایی کودکان خردسال نرسد. مغز شما هنوز هم می‌تواند در سنین بالاتر سازگار شود. و بزرگسالان ممکن است بیشتر از کودکان خردسال با درمان و تمرینات لازم موافقت کنند.

بنابراین، اگر در کودکی تنبلی چشم شما درمان نشده است، برای کمک به چشم پزشک خود مراجعه کنید. آنها می‌توانند تمرینات و فعالیت‌هایی را برای بهبود بینایی شما تجویز کنند. اگر تنبلی چشم خود را درمان نکنید و در مراحل بعدی زندگی بینایی چشم قوی‌تر خود را از دست بدهید، ممکن است با مشکلات بزرگی مواجه شوید.

عوارض آمبلیوپی

عارضه اصلی اگر درمان خیلی دیر شروع شود (یا اصلاً شروع نشود)، از دست دادن دائمی بینایی در چشم ضعیف‌تر است زیرا پیوندهای عصبی در سیستم بینایی بدن به درستی شکل نمی‌گیرند. این می‌تواند به معنای مشکلاتی مانند موارد زیر باشد:

• وضوح دید کمتر
• مشکل در دیدن کنتراست
• مشکل در دیدن جزئیات ریز
• مشکل در درک عمق و فضا
• ناتوانی در استفاده همزمان از هر دو چشم، که بر توانایی دیدن تصاویر سه‌بعدی تأثیر می‌گذارد 

کودکانی که تنبلی چشم دارند ممکن است در یادگیری مشکل داشته باشند، کندتر بخوانند و نسبت به کودکانی که تنبلی چشم ندارند، زمان بیشتری برای پاسخ دادن به سوالات صرف کنند. بزرگسالان مبتلا به تنبلی چشم ممکن است در انجام برخی از مشاغل مشکل داشته باشند.

تنبلی چشم

با تشخیص و درمان زودهنگام، اکثر کودکان تقریباً تمام بینایی خود را به دست می‌آورند. مطمئن شوید که فرزندتان  در مراحل اولیه معاینه چشم انجام می‌دهد  . حتی اگر مجبور کردن فرزندتان به انجام کارهایی مانند استفاده روزانه از چشم‌بند دشوار است، توصیه‌های پزشک خود را در مورد درمان دنبال کنید.

خلاصه مطلب

آمبلیوپی (تنبلی چشم) زمانی اتفاق می‌افتد که یک چشم تاری دید و چشم دیگر دید واضحی دارد. با گذشت زمان، بدون درمان، مغز روی چشمی که دید واضحی دارد تمرکز می‌کند و چشمی که تاری دید دارد را نادیده می‌گیرد. از آنجایی که مغز چشم ضعیف‌تر را نادیده می‌گیرد، آن بینایی بدتر می‌شود. این بیماری کودکان بسیار خردسال را تحت تأثیر قرار می‌دهد و چیزی نیست که بتوانند آن را کنترل کنند. درمان معمولاً شامل استفاده از یک چشم‌بند روی چشم قوی‌تر برای تشویق به استفاده از چشم ضعیف‌تر است. گاهی اوقات، قطره‌های چشمی که دید چشم قوی‌تر را تار می‌کنند، به جای آن استفاده می‌شوند.

سوالات متداول در مورد تنبلی چشم

آیا آمبلیوپی قابل درمان است؟

بله، اگر زود تشخیص داده شود. اگر تا زمانی که کودک، نوجوان یا بزرگسال بزرگتر شوید تشخیص داده نشود، درمان بیشتر طول خواهد کشید و ممکن است به اندازه کافی مؤثر نباشد.

آیا تنبلی چشم یک معلولیت است؟

این احتمالاً بستگی به این دارد که تنبلی چشم چقدر بر توانایی شما در انجام شغلتان تأثیر می‌گذارد. برای اطلاعات بیشتر، به این لینک از کمیسیون فرصت‌های شغلی برابر ایالات متحده مراجعه کنید.

چرا تنبلی چشم گرفتم؟

این چیزی نیست که بتوانید کنترل کنید. این به معنای تنبلی چشم نیست. این وضعیتی است که در آن شما با چشمان ناهماهنگ متولد می‌شوید. با این حال، کودکانی که نارس به دنیا آمده‌اند، با وزن کم هنگام تولد و دارای اعضای خانواده با مشکلات بینایی هستند، بیشتر احتمال دارد که تنبلی چشم داشته باشند.