انواع مختلفی از سردرد وجود دارد. اگرچه همه سردردها یکسان نیستند، اما همه آنها شامل درد هستند . اما بسیاری از سردردها علائم ناخواسته دیگری از جمله حالت تهوع و استفراغ را نیز ایجاد می‌کنند. علائم سردرد بسته به نوع آن می‌تواند متفاوت باشد.
آنچه در این صفحه خواهید دید
علائم سردرد میگرنی
اگر درد ضربان‌داری را احساس می‌کنید که از یک طرف سرتان شروع می‌شود، همراه با حالت تهوع یا حساسیت به صدا و نور، ممکن است میگرن داشته باشید.
علائم از فردی به فرد دیگر و از هر دوره به دوره دیگر متفاوت است. مراحل مختلف اغلب قابل شناسایی هستند:
نشانه‌های ابتدایی. ممکن است قبل از حمله میگرن، هشدارهای مختلفی داشته باشید. این هشدارها شامل تغییر در خلق و خو (مثلاً احساس “سرخوشی”، بدخلقی یا افسردگی) یا تغییر جزئی در احساسات (مانند احساس طعم یا بوی عجیب) است. خستگی و تنش عضلانی نیز رایج است. برخی افراد هوس غذا، یبوست یا خمیازه کشیدن دارند.
آئورا. این معمولاً یک اختلال بینایی است. برخی از افراد مبتلا به میگرن دچار نقاط کور (به نام اسکوتوم) می‌شوند، الگوهای هندسی یا نورهای رنگارنگ چشمک‌زن می‌بینند، یا بینایی یک طرف بدن را از دست می‌دهند (همی‌آنوپسی).
سردرد. اکثر افراد مبتلا به سردردهای میگرنی احساس تهوع می‌کنند و برخی ممکن است استفراغ کنند. اکثر آنها همچنین در طول یک دوره میگرن به نور (فتوفوبیا) و صدا (فونوفوبیا) حساس می‌شوند. این مرحله ممکن است ۴ تا ۷۲ ساعت طول بکشد.
قطع سردرد. حتی بدون درمان، درد معمولاً با خواب از بین می‌رود.
دوره پس از میگرن: سایر علائم میگرن (مثلاً ناتوانی در غذا خوردن، مشکلات تمرکز یا خستگی) ممکن است حتی پس از از بین رفتن درد باقی بمانند.
علائم سردرد سینوسی
اگر در ناحیه پشت صورت خود درد مداومی احساس می‌کنید که با خم شدن به جلو بدتر می‌شود، همراه با گرفتگی بینی، ممکن است سردرد سینوسی داشته باشید. این نوع سردرد می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- درد عمیق و مداوم در گونه‌ها، پیشانی یا پل بینی
- دردی که با حرکت ناگهانی سر بدتر می‌شود
- درد همراه با سایر علائم سینوسی، مانند ترشحات بینی، احساس پری در گوش، تب و تورم صورت
علائم سردرد تنشی
اگر دردی مبهم و مداوم مانند سفت شدن یک نوار دور سرتان احساس می‌کنید، ممکن است سردرد تنشی داشته باشید. انواع مختلفی از سردرد وجود دارد:
سردردهای تنشی اپیزودیک (کمتر از ۱۵ روز در ماه اتفاق می‌افتند)
- درد یا فشار خفیف تا متوسط، مداوم و نواری شکل وجود دارد.
- درد در جلو، بالا یا طرفین سر احساس می‌شود.
- درد معمولاً به تدریج شروع می‌شود و اغلب در اواسط روز اتفاق می‌افتد.
- درد ممکن است از 30 دقیقه تا چند روز طول بکشد.
سردردهای تنشی مزمن (بیش از ۱۵ روز در ماه)
- میزان درد ممکن است در طول روز متفاوت باشد، اما درد تقریباً همیشه وجود دارد.
- درد در یک دوره طولانی می‌آید و می‌رود.
علائم سردرد تنشی عبارتند از:
- سردرد هنگام بیدار شدن از خواب
- مشکل در به خواب رفتن و در خواب ماندن
- خستگی مزمن
- بدخلقی
- مشکل در تمرکز
- حساسیت خفیف به نور یا صدا
- درد عمومی عضلات
علائم سردرد خوشه‌ای
با این نوع سردرد، احتمالاً متوجه موارد زیر خواهید شد:
- درد شدید در یک طرف سر. افراد اغلب آن را به صورت سوزش، تیر کشیدن، ضربان دار یا مداوم توصیف می‌کنند.
- درد پشت یا اطراف یک چشم که به طرفین تغییر نمی‌کند.
- دردی که مدت کوتاهی طول می‌کشد، عموماً ۳۰ تا ۹۰ دقیقه (اما می‌تواند سه ساعت هم طول بکشد). سردرد ممکن است ناپدید شود، اما بعداً در همان روز دوباره برگردد. (بیشتر افراد مبتلا به این نوع سردرد، یک تا سه بار و برخی حتی تا هشت بار در روز، در طول یک دوره خوشه‌ای، دچار سردرد می‌شوند.)
- سردردها خیلی منظم اتفاق می‌افتند، معمولاً هر روز در یک ساعت مشخص، و اغلب فرد را در یک ساعت مشخص در طول شب از خواب بیدار می‌کنند.
علائم سردرد هورمونی
این نوع سردرد که به آن «میگرن قاعدگی» یا «سردرد پریود» نیز می‌گویند، قبل یا بعد از شروع چرخه قاعدگی رخ می‌دهد. همانطور که از نامش پیداست، این علائم سردرد ناشی از تغییرات هورمونی است که در طول چرخه قاعدگی شما رخ می‌دهد.
این علائم سردرد چه زمانی شروع می‌شوند؟
درست قبل از پریود، سطح هورمون استروژن شما به شدت کاهش می‌یابد. این می‌تواند باعث سردرد شود. حدود ۶۰٪ از افرادی که پریود می‌شوند، گزارش می‌دهند که در شروع پریود خود دچار سردردهای میگرنی می‌شوند.
این سردردها معمولاً دردناک‌تر از سردردهای معمولی هستند. آنها معمولاً در یک طرف سر شما رخ می‌دهند و ممکن است چند ساعت یا چند روز طول بکشند.
علائم سردرد هورمونی
- حساسیت به نور، صدا و بو
- درد مبهم تا شدید، معمولاً در اطراف پیشانی
- سرگیجه
- از دست دادن اشتها و خستگی
- حساسیت یا درد پوست سر
- تاری دید
- حالت تهوع، استفراغ یا ناراحتی معده
- احساس گرما یا سرمای شدید
هر کسی که قاعدگی دارد، در معرض خطر سردرد هورمونی است، به خصوص اگر مستعد ابتلا به سردردهای میگرنی باشد.
علائم سردرد ناشی از فشار خون بالا
در موارد فشار خون خفیف یا متوسط، اغلب هیچ علامتی وجود ندارد. با این حال، اگر فشار خون شما ۱۸۰/۱۲۰ میلی‌متر جیوه یا بالاتر باشد (آنچه پزشکان بحران فشار خون می‌نامند)، ممکن است سردرد به عنوان یک علامت داشته باشید. بحران فشار خون یک اورژانس پزشکی است و باید فوراً به دنبال کمک باشید.
هیچ مدرک قانع‌کننده‌ای وجود ندارد که نشان دهد علائم سردرد ناشی از فشار خون بالا با سایر سردردها متفاوت است. با این حال، سردرد ناشی از فشار خون بالا ممکن است با علائم دیگری مانند موارد زیر همراه باشد:
- تاری دید
- تنگی نفس
- حالت تهوع
- درد قفسه سینه
علائم سردرد برگشتی
این نوع سردرد که به آن سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو نیز می‌گویند، در اثر مصرف طولانی مدت یا روزانه داروهای سردرد مانند داروهای مورد استفاده برای درمان میگرن ایجاد می‌شود. مصرف این داروها بیش از چند بار در هفته می‌تواند باعث “بازگشت” علائم سردرد شود.
سردردهای برگشتی ناشی از مصرف مسکن‌ها فقط در افرادی که سابقه سردرد دارند، رخ می‌دهد. افرادی که روزانه به دلیل سایر مشکلات پزشکی (مانند آرتروز) مسکن مصرف می‌کنند، معمولاً دچار این سردردها نمی‌شوند.
علائم سردرد برگشتی متفاوت است، اما علائم معمول عبارتند از:
- بیدار شدن از خواب با سردردهای روزانه
- تسکین با داروهای مسکن، اما سردرد با از بین رفتن اثر دارو برمی‌گردد
- مشکلات تمرکز و حافظه
- بی‌قراری و تحریک‌پذیری
- حالت تهوع
اگر فکر می‌کنید سردردهای برگشتی دارید، اگر الگوی سردردهایتان تغییر کرده است، یا اگر بیش از چند بار در هفته از دارو برای سردرد استفاده می‌کنید یا بیشتر از مقدار توصیه شده مسکن مصرف می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید.
چه زمانی در مورد علائم سردرد خود با پزشک تماس بگیرید
اگر موارد زیر را داشتید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- سردردی دارید که قبلاً هرگز تجربه نکرده‌اید، به خصوص اگر اول صبح رخ دهد، باعث استفراغ شود و در طول روز بهبود یابد
- تب بالا و درد شدید همراه با حالت تهوع و سفتی گردن داشته باشید که ممکن است نشان دهنده مننژیت باشد.
- خواب‌آلودگی همراه با سرگیجه، دوران سر، حالت تهوع یا استفراغ پس از آسیب به سر، که می‌تواند نشان دهنده ضربه مغزی باشد.
- سردردهایی دارید که بسیار دردناک هستند یا مرتباً عود می‌کنند
چه زمانی برای علائم سردرد خود با ۱۱۵ تماس بگیرید
اگر شما یا کسی در نزدیکی شما موارد زیر را داشت، فوراً با 115 تماس بگیرید:
- سردرد ناگهانی و شدید، که می‌توان آن را «بدترین سردرد زندگی» توصیف کرد. یا اگر دچار تشنج شده‌اید، گیج شده‌اید، از حال رفته‌اید یا تغییر رفتاری داشته‌اید. اینها ممکن است نشانه‌های سکته مغزی باشند.
- سردرد شدید همراه با استفراغ، ضعف اندام‌ها، دوبینی، لکنت زبان یا مشکل در بلع. این علائم ممکن است نشانه‌ای از سکته مغزی، خونریزی مغزی یا آنوریسم باشد .
- سردردی که شدیدتر، مکررتر یا متفاوت از سردردهای قبلی شما احساس می‌شود.
- سردرد همراه با تب بالا، سفتی گردن یا مشکل در خوردن یا آشامیدن که ممکن است منجر به سوء تغذیه یا کم آبی بدن شود.
- سردردی که پس از آسیب یا ضربه به سر ایجاد می‌شود یا ادامه می‌یابد.
خلاصه مطلب
علائم سردرد می‌تواند بسته به نوع و علت متفاوت باشد. فراوانی و شدت آنها نیز می‌تواند متفاوت باشد. سردردهای اولیه، سردردهایی هستند که در آنها سردرد، مشکل اصلی پزشکی است. سردردهای ثانویه ناشی از یک مشکل پزشکی زمینه‌ای هستند. میگرن، خوشه‌ای و تنشی انواع سردردهای اولیه هستند که هر کدام علائم خاص خود را دارند. سردردهای معمولی به آرامی شروع می‌شوند و می‌توانند شامل علائم عمومی مانند موارد زیر باشند:
- درد در دو طرف سر
- درد مبهم یا سفتی مانند یک باند دور سر
- درد در پایه گردن یا پشت سر
- درد خفیف تا متوسط
سوالات متداول در مورد علائم سردرد
چرا سردرد می‌گیریم؟
عوامل متعددی می‌توانند باعث سردرد شوند. شانه‌های شما ممکن است در اثر استرس سفت شوند و منجر به سردردهای تنشی شوند. گرسنگی می‌تواند باعث سردرد شود و برخی غذاها می‌توانند باعث میگرن شوند. نوشیدن الکل، محرک‌های محیطی مانند نور شدید، دود، عطرهای قوی، سرما و تغییرات هورمونی نیز می‌توانند باعث سردرد شوند.
چطور بفهمم سردردم جدی است؟
اگر سردرد شما موارد زیر را داشت، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- در زندگی روزمره اختلال ایجاد می‌کند.
- اگر با تغییراتی در بینایی یا گفتار شما همراه است، یا اگر در راه رفتن مشکل دارید یا در یک طرف بدن ضعف دارید. همه اینها می‌توانند نشانه‌های سکته مغزی باشند.
- به طور فزاینده‌ای بدتر می‌شود و شما متوجه تغییراتی در رفتار خود (یا شخص دیگری) می‌شوید؛ این ممکن است نشان دهنده یک تومور مغزی خوش‌خیم یا سرطانی باشد.
- ناگهانی و شدید باشد – “بدترین سردرد زندگی شما” – که می‌تواند نشان دهنده آنوریسم، تضعیف رگ‌های خونی در مغز شما باشد.
- با تب بالا یا سفتی گردن همراه باشد که ممکن است نشان دهنده مننژیت باشد.
علت سردردهای روزمره چیست؟
سردردهای روزمره یا روتین می‌توانند ناشی از محرک‌های غذایی و محیطی و همچنین استرس، گرسنگی یا کمبود خواب باشند. اگر هر روز سردرد دارید، باید به پزشک مراجعه کنید.
چگونه سردرد را درمان کنیم تا از بین برود
درمان می‌تواند به نوع سردرد شما بستگی داشته باشد. به طور کلی، استراحت، کمپرس گرم یا سرد روی سر، ماساژ، مسکن‌های بدون نسخه یا حتی کمی کافئین ممکن است به تسکین علائم سردرد شما کمک کند. برای میگرن، ممکن است مجبور به مصرف داروهای تجویزی باشید.
چه نوع سردردی نگران کننده است؟
سردردهایی که نشان دهنده یک بیماری زمینه‌ای جدی مانند سکته مغزی، تومور مغزی، مننژیت یا آسیب مغزی هستند، جدی بوده و نیاز به توجه فوری پزشکی دارند. به سردردی که بدترین دردی است که تا به حال داشته‌اید، سردردی که به تدریج بدتر می‌شود، سردردی که رفتار یا شخصیت شما را تغییر می‌دهد، یا سردردی که پس از آسیب یا ضربه به سر ایجاد می‌شود، توجه دقیقی داشته باشید.
چگونه سردرد تنشی را تسکین دهیم؟
با انتخاب‌های سالم در سبک زندگی و رژیم غذایی خود شروع کنید. استرس را محدود کنید. غذاهای سالم بخورید و سعی کنید وعده‌های غذایی را طبق برنامه منظم میل کنید. ورزش کنید و برنامه خواب منظمی داشته باشید. سعی کنید از مصرف زیاد کافئین خودداری کنید و در صورت امکان سیگار را ترک کنید. استفاده از مسکن‌های بدون نسخه را به حداکثر دو بار در هفته محدود کنید.
سردردهای خوشه‌ای چه مدت باید ادامه داشته باشند؟
این سردردهای نادر اما عودکننده به صورت گروهی یا خوشه‌ای رخ می‌دهند و هر حمله حدود یک تا سه ساعت طول می‌کشد. علائم سردرد خوشه‌ای ممکن است چندین بار در روز ظاهر شوند، اما ممکن است به همان سرعتی که ظاهر شده‌اند، ماه‌ها یا سال‌ها از بین بروند.
چگونه میگرن را از بین ببریم؟
میگرن را می‌توان با نشستن یا دراز کشیدن در یک اتاق آرام و تاریک و در صورت امکان خوابیدن تسکین داد. در محل درد از کمپرس گرم یا سرد استفاده کنید یا حمام یا دوش آب گرم بگیرید. مقدار کمی نوشیدنی کافئین‌دار بنوشید. اگر داروی میگرن برای شما تجویز شده است، آن را با اولین نشانه سردرد خود مصرف کنید.
