ادم سیستوئید ماکولا چیست؟

چشم از چندین قسمت مختلف تشکیل شده است. یکی از این قسمت‌ها شبکیه است که محل سلول‌های عصبی خاصی است که به نور پاسخ می‌دهند. ماکولا بخشی از این شبکه است و در مرکز شبکیه قرار دارد. این بخش مهمی است که به ما امکان می‌دهد بهترین وضوح بصری ممکن را دریافت کنیم و مرکز دید واضحی داشته باشیم. 

گاهی اوقات ماکولا با مایع پر می‌شود و در نتیجه متورم می‌گردد. وقتی هر بافتی با مایع متورم می‌شود، به آن ادم می‌گویند. وقتی ماکولا به طور خاص با مایع متورم می‌شود، مایع معمولاً به شکل کیست مانند تشکیل می‌شود. بنابراین به آن ادم ماکولای سیستوئید می‌گویند. 

علل ادم ماکولای سیستوئید

ادم ماکولای سیستوئید چندین علت شناخته شده دارد، از جمله: 

• جراحی چشم، جراحی آب مروارید یا درمان‌های جداشدگی شبکیه
• دژنراسیون ماکولا ناشی از افزایش سن 
• انسداد در رگ‌های شبکیه 
• التهاب 
• جراحت 
• عوارض جانبی دارو 

علل دیگری نیز برای ادم ماکولای سیستوئید وجود دارد، از جمله رتینیت پیگمنتوزا، دیابت و یووئیت . 

رتینیت پیگمنتوزا 

رتینیت پیگمنتوزا به گروهی از بیماری‌های نادر چشم اشاره دارد که باعث تخریب سلول‌های شبکیه شده و منجر به از دست دادن بینایی می‌شوند. این بیماری‌ها ژنتیکی هستند و علائم معمولاً در دوران کودکی شروع می‌شوند.

دیابت

ادم ماکولای دیابتی (DME) می‌تواند منجر به از دست دادن بینایی در بیماران دیابتی شود و شدت آن از عدم وجود علائم تا از دست دادن بینایی قابل توجه متغیر است. این بیماری را می‌توان با علائم آن، از جمله ضخیم شدن شبکیه در مرکز فووآ، شناسایی کرد.

یووئیت 

یووئیت به التهابی اشاره دارد که در داخل چشم رخ می‌دهد، زیرا سیستم ایمنی بدن با عفونت مبارزه می‌کند. این ممکن است نتیجه مبارزه سیستم ایمنی بدن شما با عفونت چشم یا هدف قرار دادن اشتباه بافت‌های سالم چشم توسط سیستم ایمنی باشد. معمولاً، یووئیت باعث علائمی مانند درد، کاهش بینایی و قرمزی می‌شود.

عامل خطر اصلی برای ادم ماکولای سیستوئید

جراحی آب مروارید عامل خطر اصلی برای ابتلا به ادم ماکولای سیستوئید است. در واقع، حدود ۱ تا ۳ درصد از بیمارانی که آب مروارید خود را جراحی کرده‌اند، به دلیل این بیماری دچار کاهش بینایی می‌شوند.

علاوه بر این، کسانی که این اختلال را در یک چشم خود دارند، خطر ابتلا به آن در چشم دوم نیز افزایش می‌یابد. با وجود این خطر، اکثر بیمارانی که تحت درمان و مراقبت قرار می‌گیرند، بینایی خود را بازیابی می‌کنند. 

علائم ادم ماکولا سیستوئید

علائم اصلی ادم ماکولای سیستوئید، تاری دید و/یا کاهش بینایی به مرور زمان است. چند علامت دیگر نیز ممکن است ظاهر شوند: 

• وقتی مستقیم به جلو نگاه می‌کنید، اشیاء موج‌دار به نظر می‌رسند.
• اشیاء از یک چشم تا چشم دیگر اندازه‌های متفاوتی دارند. 
• رنگ‌ها کدر یا محو به نظر می‌رسند. 

علائم ممکن است در ابتدا مورد توجه قرار نگیرند، به خصوص اگر ادم ماکولای سیستوئید فقط یک چشم را تحت تأثیر قرار داده باشد. همچنین ممکن است فقط تاری دید جزئی را تجربه کنید و هیچ علامت دیگری نداشته باشید. همچنین ممکن است از دست دادن شدید دید مرکزی را تجربه کنید. این به شدت وضعیت شما بستگی دارد.

تشخیص ادم سیستوئید ماکولا

سه روش برای تشخیص ادم ماکولای سیستوئید وجود دارد: 

• توموگرافی انسجام نوری یا OCT:  OCT یکی از بهترین روش‌های تشخیص ادم ماکولای سیستوئید است. این روش تشخیصی غیرتهاجمی است و از نور مخصوصی برای ایجاد تصویری با وضوح بالا و مقطعی از بافت‌های مورد نظر، از جمله شبکیه، استفاده می‌کند تا مشخص شود که آیا ادم ماکولای سیستوئید وجود دارد یا خیر.
• معاینه شبکیه گشاد شده:  از یک لنز مخصوص برای مشاهده ماکولا و شناسایی هرگونه کیست موجود استفاده می‌شود. پزشک شما ممکن است با استفاده از این روش بتواند ادم ماکولای سیستوئید را تشخیص دهد، اما ممکن است تشخیص داده نشود.
• آنژیوگرافی فلورسین:  این آزمایش تشخیصی از یک سیستم دوربین ویژه استفاده می‌کند که می‌تواند هرگونه نشتی ناشی از رگ‌های خونی و همچنین هرگونه نشانه‌ای از ادم ماکولای سیستوئید را تشخیص دهد.

درمان ادم ماکولا سیستوئید

پیش‌آگهی ادم ماکولای سیستوئید عموماً خوب است. درمانی که برای ادم ماکولای سیستوئید دریافت می‌کنید به علت آن بستگی دارد. تورم شبکیه معمولاً با قطره‌های چشمی که به کاهش تورم کمک می‌کنند، درمان می‌شود. در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است تزریق دارو، جراحی یا لیزر درمانی را برای کاهش تورم پیشنهاد کند. 

درمان جراحی چشم شامل فوتوکوآگولاسیون لیزری است که با استفاده از یک منبع نور قوی، بافت را منعقد می‌کند. درمان ادم ماکولای دیابتی (DME) شامل ویترکتومی است که نشان داده شده است که باعث بهبود رفع ادم در افراد مبتلا به DME می‌شود. برای ادم ماکولای سیستوئید ناشی از التهاب، به جای آن از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی استفاده می‌شود. 

اگر مشکوک به ادم ماکولای سیستوئید هستید، مشورت با پزشک عمومی‌تان مهم است. آنها تنها کسانی هستند که می‌توانند درمان صحیح را توصیه کنند، اگرچه ممکن است شما را به یک متخصص شبکیه نیز ارجاع دهند . 

پزشک شما قادر خواهد بود علت اصلی ادم ماکولای سیستوئید را شناسایی کند. دانستن علت به درمان مؤثر این بیماری کمک خواهد کرد. درمان موفقیت‌آمیز ممکن است زمان‌بر باشد، اما خوشبختانه، در بیشتر موارد، پس از درمان، حدت بینایی بهبود می‌یابد.

پس از درمان موفقیت‌آمیز این بیماری، ممکن است مراجعه سالانه به پزشک ضروری باشد. این کار به اطمینان از عدم بازگشت ادم ماکولای سیستوئید کمک می‌کند.