انچه در این مطلب خواهید خواند
جداشدگی شبکیه چیست؟
جدا شدن شبکیه یک بیماری جدی چشم است که زمانی اتفاق میافتد که شبکیه شما – لایهای از بافت در پشت چشم که نور را پردازش میکند – از بافت اطراف آن جدا میشود. پزشکان آن را شبکیه جدا شده نیز مینامند.
از آنجایی که شبکیه شما در این حالت نمیتواند به درستی کار کند، اگر فوراً درمان نشود، ممکن است دچار از دست دادن دائمی بینایی شوید. با چشم پزشک خود تماس بگیرید یا از کسی بخواهید شما را به اورژانس برساند.
علائم جداشدگی شبکیه
جدا شدن شبکیه درد ندارد. این اتفاق میتواند بدون هیچ هشداری رخ دهد. ممکن است متوجه موارد زیر شوید:
- جرقههای نور
- تعداد زیادی “شناور” جدید (لکهها یا رشتههای کوچک در بینایی شما)
- تاریکی یا وجود یک «پرده» روی دید، از جمله در وسط یا کنارههای چشم
پارگی شبکیه
شبکیه شما ممکن است قبل از جدا شدن، پاره شود. پارگی شبکیه معمولاً علائمی مشابه جدا شدن شبکیه دارد.
اگر شبکیه شما پاره شود، مایع داخل چشم شما میتواند به زیر آن نشت کند و شبکیه را از بافت زیرین آن جدا کند. این جداشدگی شبکیه است.
فوراً به چشم پزشک مراجعه کنید. آنها میتوانند آن را در مطب با روش لیزر برطرف کنند. اگر به طور کامل جدا شود، برای ترمیم آن به جراحی جدیتری نیاز خواهید داشت.
علل و انواع جداشدگی شبکیه
سه نوع اصلی جداشدگی شبکیه وجود دارد:
- رگماتوژن. این شایعترین نوع است. به دلیل پارگی شبکیه اتفاق میافتد. معمولاً افزایش سن باعث آن میشود، زیرا ژل زجاجیه که کره چشم شما را پر میکند از شبکیه شما جدا میشود. همچنین میتواند به دلیل آسیب چشم، جراحی یا نزدیکبینی نیز به آن مبتلا شوید.
- کششی. این نوع زمانی اتفاق میافتد که بافت اسکار روی شبکیه شما کشیده میشود، معمولاً به این دلیل که دیابت به رگهای خونی پشت چشم شما آسیب رسانده است.
- اگزوداتیو. این نوع زمانی اتفاق میافتد که مایع پشت شبکیه شما جمع میشود، اما پارگی وجود ندارد. مایع، شبکیه شما را از بافت پشت آن دور میکند. علل رایج آن شامل نشت رگهای خونی و تورم به دلیل شرایطی مانند آسیب، التهاب یا دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن است.
عوامل خطر جداشدگی شبکیه
با افزایش سن یا اگر موارد زیر را داشته باشید، احتمال جدا شدن شبکیه در شما بیشتر است:
- نزدیکبینی شدید
- آسیب دیدگی چشم یا جراحی آب مروارید
- سابقه خانوادگی جداشدگی شبکیه
- دژنراسیون شبکه (نازک شدن در امتداد لبههای شبکیه)
- رتینوپاتی دیابتی (رگهای خونی آسیبدیده در شبکیه چشم به دلیل دیابت)
- جداشدگی خلفی زجاجیه (ژل زجاجیه در چشم شما از شبکیه جدا میشود)
تشخیص جداشدگی شبکیه
پزشک قطرههای چشمی به شما میدهد که مردمک چشم شما را گشاد میکند. آنها از یک ابزار مخصوص برای بررسی جدا شدن شبکیه استفاده میکنند. همچنین ممکن است بخواهند از شبکیه شما عکس بگیرند.
درمان جداشدگی شبکیه
درمان شما ممکن است شامل یک یا چند مورد از این روشها باشد:
- لیزر (حرارتی) یا انجماد (کرایوپکسی). هر دو روش میتوانند پارگی را در صورت تشخیص زودهنگام ترمیم کنند. این روشها اغلب در مطب پزشک انجام میشوند.
- رتینوپکسی پنوماتیک. این روش برای پارگیهای کوچک و آسان برای بستن، به خوبی عمل میکند. پزشک شما یک حباب گاز کوچک را به ژل زجاجیه شما تزریق میکند. این حباب به قسمت بالایی شبکیه شما فشار میآورد و پارگی را میبندد. شما باید سر خود را برای چند روز در یک موقعیت خاص نگه دارید تا حباب در جای مناسب خود قرار گیرد.
- سگک صلبیه. پزشک شما یک نوار سیلیکونی (سگک) را دور سفیدی چشم شما (به نام صلبیه) میدوزد. این کار، آن را به سمت پارگی یا جداشدگی هل میدهد تا زمانی که بهبود یابد. این نوار نامرئی است و به طور دائم متصل میشود.
- ویترکتومی. این جراحی پارگیهای بزرگ یا جداشدگی را ترمیم میکند. پزشک ژل زجاجیه را خارج کرده و آن را با حباب گاز یا روغن جایگزین میکند. ویترکتومی همچنین ممکن است نیاز داشته باشد که سر خود را برای مدتی در یک موقعیت نگه دارید.
حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد از عملهای جراحی شبکیه موفقیتآمیز هستند، اما ممکن است به بیش از یک عمل نیاز داشته باشید. بازگشت بینایی ممکن است چند ماه طول بکشد. برخی از افراد، به خصوص در موارد شدیدتر، تمام بینایی خود را به دست نمیآورند.
شبکیه جدا شده به خودی خود بهبود نمییابد. مهم است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید تا بهترین شانس را برای حفظ بینایی خود داشته باشید.
عوارض احتمالی جراحی جداشدگی شبکیه
هر عمل جراحی خطراتی دارد. جراحی برای جداشدگی شبکیه میتواند منجر به موارد زیر شود:
- عفونت
- خونریزی
- فشار بالاتر داخل چشم (گلوکوم)
- کدر شدن عدسی چشم (آب مروارید)
پیشگیری از جداشدگی شبکیه
اگر مگسپرانهای جدید، نورهای چشمکزن یا هرگونه تغییر دیگری در بینایی خود مشاهده کردید، فوراً به چشمپزشک مراجعه کنید .
معاینه چشم همچنین میتواند تغییرات اولیهای را که ممکن است متوجه آنها نشده باشید، نشان دهد. درمان میتواند از بروز مشکلات در آینده جلوگیری کند. سالی یک بار یا اگر بیماریهایی مانند دیابت یا نزدیکبینی شدید دارید، بیشتر اوقات چشمان خود را معاینه کنید.
اگر دیابت یا فشار خون بالا دارید ، این شرایط را تحت کنترل داشته باشید. این به سالم ماندن رگهای خونی در شبکیه شما کمک میکند .
استفاده از محافظ چشم را در نظر بگیرید. اگر راکتبال یا فعالیتهای دیگری انجام میدهید که ممکن است منجر به آسیبدیدگی چشم شود، عینکهای ورزشی با لنزهای پلیکربنات را امتحان کنید. اگر با ماشینآلات، مواد شیمیایی یا ابزار برای شغل یا خانه خود کار میکنید، ممکن است به عینک مخصوص نیز نیاز داشته باشید.
