مشکلات چشمی در نوزادان نارس

شما خوشحال و در عین حال نگران هستید. نوزاد شما زود به دنیا آمده و او به خوبی از پس مشکلات برمی‌آید. با این حال، می‌دانید که به دلیل تولد زودهنگام، با چالش‌هایی روبرو خواهد شد. نوزادان نارس بیشتر در معرض مشکلات سلامتی، از جمله مشکلات چشمی، هستند. شما باید از خطرات مشکلات بینایی و کارهایی که می‌توانید برای جلوگیری از کاهش بینایی انجام دهید، آگاه باشید.

رتینوپاتی نوزادان نارس (ROP)

این بیماری معمولاً فقط در نوزادان نارس رخ می‌دهد. این بیماری معمولاً هر دو چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهد  (اما می‌تواند یکی را بدتر از دیگری تحت تأثیر قرار دهد) و دلیل اصلی از دست دادن بینایی در کودکان است. نوزادانی که حدود ۲¾ پوند وزن دارند و قبل از ۳۱ هفته به دنیا می‌آیند، بیشترین احتمال ابتلا به آن را دارند. از ۲۸۰۰۰ نوزاد آمریکایی که با وزنی معادل یا کمتر از این وزن متولد می‌شوند، تا ۱۶۰۰۰ نفر به نوعی از ROP مبتلا می‌شوند. خوشبختانه، اکثر آنها به نوع خفیفی از ROP مبتلا می‌شوند و نیازی به درمان ندارند. در صورت عدم مراقبت از آنها، اشکال شدیدتر می‌تواند باعث از دست دادن بینایی و حتی نابینایی شود.

رشد: چشمان کودک شما حدود هفته شانزدهم بارداری شروع به رشد می‌کند. سریع‌ترین رشد در ۱۲ هفته آخر بارداری اتفاق می‌افتد. کارشناسان معتقدند که تولد زودرس این رشد بعدی را مختل می‌کند و منجر به ROP می‌شود. سایر عوامل خطر شامل کم‌خونی، مشکلات تنفسی، تزریق خون و سلامت ضعیف است. ROP باعث می‌شود رگ‌های خونی در چشم به طور غیرطبیعی رشد کرده و در شبکیه پخش شوند. این رگ‌های خونی جدید شکننده هستند و خون را به داخل چشم نشت می‌دهند. بافت اسکار می‌تواند تشکیل شود و شبکیه را از پشت چشم جدا کند و باعث از دست دادن بینایی شود.

تشخیص: معاینه چشم تنها راه تشخیص آن است. اگر نوزاد شما نارس است، از پزشک بپرسید که آیا نیاز به آزمایش دارد یا خیر. نوزادانی که در ۳۰ هفتگی یا کمتر به دنیا می‌آیند و آنهایی که وزنشان کمتر از ۳ پوند است، باید غربالگری شوند. اگر فرزند شما به معاینه نیاز دارد، از پزشک بپرسید که بهترین زمان چه زمانی است. چهار تا ۹ هفته پس از تولد طبیعی است، اما بستگی به زمان تولد آنها دارد. اگر پزشک هیچ علامتی پیدا نکند، نیازی به معاینات بعدی نخواهد بود.

درمان: این بیماری پنج مرحله دارد. متخصص شبکیه که نوزاد مبتلا به ROP را معاینه می‌کند، بر اساس دستورالعمل‌ها می‌داند چه زمانی باید مراقب این بیماری باشد و چه زمانی آن را درمان کند. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• کرایوتراپی (انجماد) یا فوتوکوآگولاسیون (لیزر درمانی) برای جلوگیری از رشد رگ‌های خونی و نگه داشتن شبکیه متصل به پشت چشم.
• پیچ خوردگی صلبیه، که در آن پزشک نواری را دور چشم کودک شما قرار می‌دهد. این کار باعث می‌شود شبکیه به سمت داخل هل داده شود و به نگه داشتن شبکیه در جای خود در مقابل دیواره‌های چشم کمک می‌کند. این نوار ظرف چند ماه یا چند سال برداشته خواهد شد.
• ویترکتومی، یک جراحی پیچیده‌تر. پزشک مایع زجاجیه داخل چشم کودک شما را با محلول نمکی جایگزین می‌کند. سپس هرگونه بافت اسکار را از داخل چشم خارج می‌کند. این کار به شبکیه اجازه می‌دهد تا در جای خود در مقابل دیواره چشم قرار گیرد.
• داروهایی که داخل چشم قرار می‌گیرند. مطالعاتی در حال انجام است تا مشخص شود آیا می‌توان از داروهایی که دژنراسیون ماکولا وابسته به سن در بزرگسالان را درمان می‌کنند، استفاده کرد یا خیر.

درمان زودهنگام می‌تواند به حفظ دید مرکزی کمک کند ، که به کودک شما اجازه می‌دهد مستقیم ببیند، بخواند، رنگ‌ها را تشخیص دهد و رانندگی کند. برخی از این روش‌ها می‌توانند منجر به از دست دادن دید جانبی شوند.

عوارض : کودکانی که ROP داشته‌اند، احتمال بیشتری دارد که بعداً دچار مشکلات دیگری شوند:

• نزدیک‌بینی (میوپی)
• استرابیسم (انحراف چشم‌ها از حالت طبیعی)
• آمبلیوپی (تنبلی چشم)
• گلوکوم (آب سیاه)
• جداشدگی شبکیه

فرزند شما به معاینات منظم چشم توسط متخصص و هر چند وقت یکبار که پزشک توصیه می‌کند، نیاز دارد. اگر پزشک او را زود تشخیص دهد، می‌تواند اکثر این بیماری‌ها را بدون هیچ گونه کاهش بینایی درمان کند.

استرابیسم

تعداد کمی از کودکان دچار استرابیسم می‌شوند- چشم‌هایی که آنطور که باید در یک راستا قرار نمی‌گیرند. ایزوتروپی نوزادی (چرخش یک چشم به سمت داخل) نوعی است که نوزادان نارس را تحت تأثیر قرار می‌دهد. وقتی عضلاتی که چشم را احاطه کرده و کنترل می‌کنند با هم کار نمی‌کنند، چشمان کودک شما در جهات مختلف قرار می‌گیرد. پزشکان فکر می‌کنند که این اتفاق برای نوزادان نارس می‌افتد زیرا مغز کودک به اندازه کافی برای کنترل عضلات چشم او رشد نکرده است. عوامل دیگری نیز در آن نقش دارند:

• مشکلات مغزی یا عصبی مانند آب آوردن مغز، خونریزی مغزی، اختلالات تشنج، فلج مغزی و سایر بیماری‌ها
• آسیب شبکیه ناشی از ROP
• تجمع رگ‌های خونی زیر پوست (پزشک همه این‌ها را همانژیوم تشخیص می‌دهد) نزدیک چشم
• تومورهای مغزی یا چشمی
• آب مروارید یا آسیب چشمی
• تأخیر رشدی
• اختلالات ژنتیکی

اگر فرزند شما هر یک از این شرایط را دارد، باید به یک چشم پزشک اطفال مراجعه کند – چشم پزشکی که در جراحی چشم و کار با کودکان تخصص دارد. اگر متوجه انحراف چشم فرزندتان شدید، به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض: از آنجا که چشم‌ها در دو ناحیه مختلف تمرکز می‌کنند، مغز دو تصویر متفاوت دریافت می‌کند. برای جبران این، مغز کودک شما تصویر چشم چپ را نادیده می‌گیرد و فقط تصویر چشم قوی‌تر را پردازش می‌کند. این می‌تواند بر درک عمق آنها تأثیر بگذارد. همچنین می‌تواند منجر به آمبلیوپی یا تنبلی چشم شود. این اتفاق زمانی می‌افتد که چشم چپ بینایی خوبی پیدا نمی‌کند یا حتی بینایی خود را از دست می‌دهد. حدود یک سوم کودکان مبتلا به استرابیسم به آمبلیوپی مبتلا می‌شوند.

درمان: اگر فرزند شما تنبلی چشم دارد، پزشک ابتدا باید آن را درمان کند. او چشم قوی‌تر را مسدود می‌کند تا مغز او فقط تصاویر چشم ضعیف‌تر را ببیند. او ممکن است از یک چشم‌بند یا قطره‌هایی که بینایی را تار می‌کنند استفاده کند. این کار باعث تقویت چشم چپ او می‌شود و به او کمک می‌کند تا بهتر ببیند. ممکن است از چشم‌بند خوشش نیاید، اما باید آن را بپوشد. اگر تنبلی چشم زود درمان نشود، می‌تواند دائمی شود.

وقتی بینایی آنها پایدار شد، پزشک ممکن است برای ترمیم عضلات اطراف چشم آنها جراحی انجام دهد. شاید نخواهید آنها را در سنین پایین تحت این عمل قرار دهید. اما اگر قبل از ۲ سالگی تحت درمان قرار گیرند، در دراز مدت چشمانشان بهتر خواهد شد.

حتی پس از جراحی، ممکن است هنوز به عینک نیاز داشته باشند. از آنجا که انحراف چشم می‌تواند برگردد، به برنامه معاینه منظم چشم که پزشک توصیه می‌کند، پایبند باشید.