انچه در این مطلب خواهید خواند
تلانژکتازی ماکولا (که گاهی اوقات تلانژکتازی ایدیوپاتیک کنار فووآ یا MacTel نامیده میشود) بیماری است که ماکولا را تحت تأثیر قرار میدهد. ماکولا بخشی از چشم شماست که به شما امکان میدهد چیزهایی را که مستقیماً در مقابل شما قرار دارند، ببینید.
وقتی به آن مبتلا هستید، رگهای خونی ریز اطراف فووآ (مرکز ماکولا) متورم و بزرگ میشوند. این منجر به از دست دادن دید مرکزی دقیق میشود. شما برای انجام کارهای مهمی مانند خواندن، نوشتن، رانندگی و دیدن چهره دیگران به دید مرکزی نیاز دارید.
شایعترین نوع تلانژکتازی ماکولا برای اولین بار در سال ۱۹۷۷ شناسایی شد. کارشناسان تخمین میزنند که حدود ۲ میلیون نفر در سراسر جهان به آن مبتلا هستند.
اگرچه به ندرت منجر به نابینایی میشود، اما درمان تلانژکتازی ماکولا میتواند دشوار باشد. تحقیقات برای درک بهتر آن، یافتن علل آن و کشف درمانهای جدید در حال انجام است.
علائم تلانژکتازی ماکولا چیست؟
در اوایل، افراد مبتلا ممکن است متوجه هیچ مشکلی نشوند. اما با پیشرفت بیماری، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- از دست دادن دید مرکزی
- تاری دید
- بینایی تحریف شده
- مشکل در دید خوب در شرایط کم نور
تلانژکتازی ماکولا بر دید جانبی شما تأثیر نمیگذارد.
گاهی اوقات با یک بیماری شایعتر به نام دژنراسیون ماکولا اشتباه گرفته میشود . اگرچه میتوانند علائم مشابهی ایجاد کنند، اما تلانژکتازی ماکولا همان دژنراسیون ماکولا نیست.
انواع تلانژکتازی ماکولا
«تلانژکتازی» به گشاد شدن یا گشاد شدن رگهای خونی کوچک اشاره دارد. انواع مختلف تلانژکتازی ماکولا، رگهای خونی چشم را به روشهای مختلفی تحت تأثیر قرار میدهند. دو نوع اصلی آن عبارتند از:
- نوع ۱: در نوع ۱، رگهای خونی چشم بزرگ و برآمده میشوند که به ماکولا آسیب میرساند. این نوع معمولاً فقط یک چشم را درگیر میکند. اعتقاد بر این است که نوعی بیماری کتس است، یک اختلال نادر چشمی که اغلب مردان جوان را تحت تأثیر قرار میدهد.
- نوع ۲: این نوع، شایعترین نوع است. در این نوع، رگهای خونی بزرگ شده و نشت میکنند و باعث تورم ماکولا میشوند. در برخی موارد، رگهای خونی جدید در ماکولا ایجاد میشوند و پاره میشوند یا نشت میکنند. با گذشت زمان، زخم شدن ماکولا میتواند بر بینایی شما تأثیر بگذارد . نوع ۲ معمولاً در هر دو چشم رخ میدهد، اما هر چشم ممکن است به طور متفاوتی تحت تأثیر قرار گیرد. این بیماری اغلب در افراد ۴۰ تا ۵۰ ساله تشخیص داده میشود.
همچنین نوع ۳ تلانژکتازی ماکولا وجود دارد، اما بسیار نادر است و به خوبی شناخته نشده است. این نوع میتواند منجر به انسداد رگهای خونی در چشم شما شود.
چه چیزی باعث تلانژکتازی ماکولا میشود؟
دانشمندان دقیقاً نمیدانند چه چیزی باعث این بیماری میشود، اما تحقیقات توضیحات احتمالی را ارائه دادهاند.
برخی مطالعات نشان میدهند که این بیماری ممکن است به دلیل ارتباط ضعیف بین انواع خاصی از سلولها در شبکیه، لایه نازکی از بافت حساس به نور در پشت چشم که ماکولا را در خود جای داده است، رخ دهد.
محققان بیش از دوازده گونه ژن مرتبط با MacTel نوع ۲ را یافتهاند که نشاندهنده یک پیوند ژنتیکی قوی است.
عوامل خطر برای تلانژکتازی ماکولا چیست؟
در اینجا به برخی از عوامل خطر که باید از آنها آگاه باشید اشاره میکنیم:
- سن: مکتل اغلب در افراد میانسال و مسن بروز میکند.
- فشار خون بالا، دیابت یا بیماری قلبی: اگر این شرایط را دارید، ممکن است در معرض خطر بیشتری باشید.
- سابقه خانوادگی : تصور میشود که این بیماری در خانوادهها ارثی است.
تلانژکتازی ماکولا چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشکی که در مراقبتهای بینایی تخصص دارد، مانند بیناییسنج یا چشمپزشک، میتواند در طول معاینه کامل چشم ، علائم این بیماری را بررسی کند . آنها ممکن است متوجه موارد زیر شوند:
- کریستالهای کوچک در وسط ماکولا
- تغییر رنگ ماکولا
- رگهای خونی غیرطبیعی ماکولا
- رسوبات چربی
- تودههای رنگدانه
اگر پزشک به تلانژکتازی ماکولا مشکوک باشد، این آزمایشها ممکن است به تأیید تشخیص کمک کنند:
- توموگرافی انسجام نوری (OCT): OCT از نور برای ایجاد تصاویری از شبکیه شما استفاده میکند. این روش میتواند به پزشکان در شناسایی رگهای خونی غیرطبیعی و تورم کمک کند.
- آنژیوگرافی فلورسین (FA): در FA، پزشکان ماده حاجب را به داخل ورید بازوی شما تزریق میکنند. تصاویر با عبور ماده حاجب از رگهای خونی شبکیه گرفته میشوند. این آزمایش به پزشکان اجازه میدهد نواحی غیرطبیعی را ببینند.
درمانهای تلانژکتازی ماکولا چیست؟
محققان هنوز درمانی کشف نکردهاند که بتواند بینایی افراد مبتلا به تلانژکتازی ماکولا را به طور قابل توجهی بهبود بخشد. اغلب، این بیماری به اندازهای جدی نیست که نیاز به درمان داشته باشد. پزشک شما به سادگی شما را تحت نظر خواهد گرفت.
در برخی موارد، پزشکان توصیه میکنند:
- درمانهای لیزری: لیزر گاهی اوقات به آببندی رگهای نشتکننده کمک میکند.
- تزریق استروئید : این تزریقها ممکن است به کاهش تورم کمک کنند.
- تزریق مهارکننده فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (ضد VEGF) : داروهای ضد VEGF مادهای را در چشم هدف قرار میدهند که باعث رشد غیرطبیعی رگهای خونی میشود.
چگونه کم بینایی را مدیریت کنیم؟
منابع، وسایل کمکی و دستگاههای خاصی میتوانند به افراد مبتلا به کمبینایی کمک کنند تا فعالیتهای روزانه خود را بهتر مدیریت کنند.
درمان توانبخشی کمبینایی به افراد روشهایی را برای مستقل ماندن و زندگی بهتر با وجود کاهش بینایی آموزش میدهد. یک برنامه توانبخشی بینایی همچنین ممکن است مشاوره، آموزش و پشتیبانی ارائه دهد.
برخی از نمونههای دستگاهها و وسایل کمکی کمبینایی عبارتند از:
- ذرهبینها: ذرهبینهای ایستاده یا دستی میتوانند اشیاء را بزرگ کنند. برخی از آنها نور نیز تولید میکنند.
- عینکهای بزرگنمایی: این عینکها ممکن است زمانی که نیاز به انجام یک کار نزدیک دارید، مفید باشند.
- تلسکوپها: آنها میتوانند به شما کمک کنند تا اشیاء دور را ببینید.
- تبلتها، تلفنهای هوشمند و رایانهها: این دستگاهها اغلب گزینههای فرمان صوتی را ارائه میدهند و میتوانند متن را بزرگ کنند. همچنین میتوانید برنامههایی را برای کمک به افراد کمبینا دانلود کنید.
- کتابهای صوتی: آنها متن را با صدای بلند برای شما میخوانند.
چشمانداز چیست؟
تلانژکتازی ماکولا نوع ۲ معمولاً در افراد میانسال شروع به رشد میکند و به تدریج طی ۱۰ تا ۲۰ سال بدتر میشود. محققان تخمین میزنند که حدود نیمی از افراد مبتلا به این بیماری، بینایی ۲۰/۳۲ یا بهتر خواهند داشت.
نوع ۱ اغلب در حدود ۴۰ سالگی تشخیص داده میشود. ممکن است سالها بدون هیچ علامتی به آن مبتلا باشید. مانند نوع ۲، اغلب چشمانداز خوبی دارد. و تقریباً همیشه فقط یک چشم را تحت تأثیر قرار میدهد.
پروژه مکتل چیست؟
وقتی صحبت از تلانژکتازی ماکولا میشود، هنوز چیزهای زیادی وجود دارد که پزشکان نمیدانند. به همین دلیل است که دانشمندان پروژه MacTel را راهاندازی کردهاند – یک تلاش تحقیقاتی بینالمللی که هدف آن کشف سرنخهای جدید در مورد تلانژکتازی ماکولا نوع ۲ است.
این پروژه قصد دارد آگاهیرسانی را افزایش دهد، حمایت ارائه دهد و علل احتمالی و درمانهای مؤثر را شناسایی کند.
